Jak tam jest? – uwarunkowania geograficzne

1.    Ogólne informacje

·       Powierzchnia: 120 540 km²

·       Liczna ludności: szacuje się, że Koree Północna zamieszkuje obecnie około 25 mln ludzi

·       Stolica: Pjongjang

·       Waluta: Won północnokoreański
(Aktualny kurs tej waluty można znaleźć na stronie https://pl.currs.info/won-polnocnokoreanski/)

·       Język: koreański

Flaga Korei Północnej

(źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Flaga_Korei_Północnej) 

Godło Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej

(źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Godło_Korei_Północnej)

2.    Położenie

Korea Północna a dokładniej Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna to państwo położone na półwyspie Koreańskim we wschodniej Azji. Zachodnią granicę oblewa Zatoka Zachodnio-koreańska oraz na południowym zachodzie Zatoka Gyeonggi, które są częściami Morza Żółtego, natomiast na wschodzie znajduje się Morze Japońskie. Łączna długość granic Korei Północnej wynosi 1673 km,  najdłuższa z Chinami wynosi 1416 km i jest w większości granicą naturalną, która przebiega wzdłuż rzek Yalu Jiang (Amnok) oraz Tumon, przez którą przechodzi również 19-kilometrowa granica z Rosją. Od południa Korea Północna graniczy z Koreą Południową i strefa ta nazywana jest Koreańską Strefą Zdemilitaryzowaną. Jest to pas o szerokości około 4 km i długości 238 km, który rozdziela obie Koree a na jej krańcach jest najbardziej zmilitaryzowany obszar na świecie, gdzie znajduje się największe pole minowe oraz bronie, które są w stanie zniszczyć sąsiadujące państwa.

http://encyklopedia.interia.pl/geografia-nauki-pokrewne/panstwa/news-korea-polnocna,nId,2023772

3.     Geologia

Obszar Korei Północnej leży w obrębie Tarczy Koreańskiej co oznacza, że powstał w drugiej fazie rozwoju litosfery, który trwał od 2,7 mld lat do ok. 1,8 mld lat temu czyli w erze prekambryjskiej. W wyniku sfałdowania oraz usztywnienia intruzjami magmowymi mikropłyt prakontynentalnych powstały kratony pierwotne czyli sztywne fragmenty litosfery. W późniejszych erach obszary te nie były już fałdowane dlatego prekambryjskie skały krystaliczne znajdują się w większości na powierzchni nie przykryte późniejszymi osadami. Skały te to głównie granity oraz łupki. 70% kraju to tereny górzyste i wyżynne.  Na wschodzie kraju znajduje się pasmo Gór Wschodniokoreańskich (Taebaek), które zostały wypiętrzony podczas orogenezy alpejskiej. W pasie tych gór znajdziemy również pasmo Gór Diamentowych, na terenie których znajdziemy rudy żelaza czy wolframu. Na północy kraju znajdują się Góry Północnokoreańskie oraz część Gór Wschodniomandżurskich z najwyższym szczytem Korei Północnej- Pektu-san o wysokości 2774 m.n.p.m. Jest to wygasły wulkan, który od początku XX wieku nie wykazuje aktywności wulkanicznej.

4.    Klimat

Korea Północna leży w obrębie klimatu umiarkowanego ciepłego  kontynentalnego na zachodzie oraz przejściowego na wschodnim wybrzeżu. Klimat tego kraju jest odmianą klimatu monsunowego co wiążę się z silnymi opadami podczas nadejścia monsunu letniego. Średnia suma opadów wynosi ponad 1000 mm, jednak w styczniu wynoszą one tylko ok. 700 mm natomiast podczas lata potrafią sięgać wysokości 2000 mm. W ciągu zimy średnie temperatury wynoszą kilka stopni na minusie i ochładzane są przez zimne wiatry wiejące znad układu wyżowego tworzącego się na obszarze Syberii. W lipcu temperatury wahają się od 20 do nawet 30°, więc roczna amplituda temperatury powietrza wynosi nawet 40°. Aktualna pogoda w stolicy Korei Północnej:

https://www.accuweather.com/pl/kp/pyongyang/225058/weather-forecast/225058

5.    Gleby

Na południu kraju dominują żółtoziemy oraz czerwonoziemy, które są charakterystyczne dla klimatu monsunowego. Gleby czerwone swój kolor zawdzięczają związkom żelaza i glinu, które są uwalnianie podczas procesów glebotwórczych. Ten rodzaj gleb nie należy do gleb żyznych, ponieważ w związku z bardzo wysokimi sumami opadów są bardzo silnie przemywanie i wypłukiwane są związki mineralne oraz próchniczne. Na północy znajdują się gleby brunatne oraz płowe tworzące się w klimacie przejściowym, który jest zbliżony do klimatu Polski. Gleby te tworzą się najczęściej pod roślinnością lasów liściastych oraz mieszanych oraz należą do gleb żyznych. W dolinach rzek występują mady jednak stanowią one mały odsetek w ogólnej powierzchni gleb.

6.    Wody

W związku z górzystym ukształtowaniem terenu Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej rzeki są na ogół krótkie i o dużym spadku. Większość rzek ma swoje źródło w Górach Diamentowych i uchodzą do Morza Żółtego poprzez zatoki lub płyną na południe do Korei Południowej. Ważną rzeką Korei jest Taedong-gang (Daedong) o długości niecałych 440 km, która przepływa przez stolicę kraju – Pjongjang oraz wpada do Morza Żółtego tworząc estuarium.  Niektóre źródła podają, że jest to najdłuższa rzeka tego kraju jednak rzeka graniczna Yalu Jiang jest długa na 790 km i to ona uznawana jest za najdłuższą rzekę Korei Północnej. W związku z niewielką rozciągłością południkową oraz równoleżnikową rzeki Korei nie są długie jednak używa się ich w celach przewozowych. Utrudnieniem dla wykorzystania gospodarczego rzek tego państwa są wahania wód w ciągu roku. W związku z opadami podczas pory deszczowej spowodowanej przez monsun letni na terenach położonych w pobliżu wód śródlądowych występują liczne powodzie. Sieć rzeczna Korei nie jest symetryczna co wywołane jest przez duży odsetek wyżyn oraz gór jednak rzeki są ważne zwłaszcza podczas pory suchej, ponieważ używane są do nawadniania pól uprawnych. Jeziora nie są liczne jednak największe jezioro Korei Północnej jest wyjątkowe ze względu  na swoje położenie. Chhondzi lub Jezioro Niebiańskie (9 km²) zlokalizowane jest… w kraterze wygasłego wulkanu Pektu- san. Jest to typowe jezioro wulkaniczne kalderowe, które położone jest na wysokości ponad 2000 m.n.p.m.

http://ex.twojapogoda.pl/wiadomosci/114162,superwulkan-budzi-sie-w-korei-polnocnej-i-grozi-kataklizmem

7.    Gospodarka- przemysł, rolnictwo, usługi

7.1.Rolnictwo

Warunki przyrodnicze- bardzo silne opady, spore amplitudy roczne powietrza, średnie gleby oraz mało terenów nizinnych- nie są korzystne do rozwoju rolnictwa. W związku z prowadzoną polityką państwa dane o gospodarce (w tym rolnictwie) Korei Północne są ciężko dostępne oraz są po prostu niedostępne. Często również dane są manipulowane aby dopasować je do idealnego państwa, które władza chce zbudować. Jednak z danych z roku 2013 wynika, że uprawa zbóż w Korei Północnej ma charakter marginalny. Z danych z rocznika statycznego wynika, że na terenie państwa uprawia się ziemniaki jednak również one nie mają dużego znaczenia dla rozwoju gospodarki. Korea Północna może pochwalić się wysokim miejscem w światowym rankingu produkcji owoców a zwłaszcza jabłek. Na południowym wschodzie gdzie panuje trochę cieplejszy klimat niż w północnej części kraju znajdują się uprawy tytoniu, który potrzebuje wysokiego nasłonecznienia i nie wyrośnie na słabych glebach. Korea Północna zaliczana jest do krajów o wyżywieniu niewystarczającym (choć brak dokładnych danych na ten temat) co oznacza, że większość społeczeństwa nie spożywa odpowiedniej do przeżycia ilości pokarmów. Również nieodpowiednia polityka państwa powoduje zahamowanie rozwoju rolnictwa. Państwo nie dopłaca do działalności rolników, mechanizacja jest bardzo niska a chemizacja występuje tylko dzięki pomocy Korei Południowej. W najbliższym czasie nie zapowiada się na rozwój tego sektora gospodarki więc głód i ubóstwo tego kraju będzie się pogłębiać przynosząc katastrofalne skutki.

7.2.Przemysł

W związku ze starą budową geologiczną obszaru Korei Północnej znajdziemy tam rudy żelaza zalegające w utworach prekambryjskich. Kraj jest również zasobny w węgiel kamienny oraz rudy innych metali m.in. cynku, ołowiu czy magnezytu. Surowce występujące na terenie Korei Północnej pozwalają osiągnąć temu kraju energetykę samo wystarczalną. 80% surowców z półwyspu Koreańskiego znajduję się właśnie w jego północnej części. Jednak energetyka nie opiera się na surowcach nieodnawialnych. Ponad połowa energetyki tego państwa pochodzi z wykorzystania dużych spadków rzek i budowy elektrowni wodnych. Jest to bardzo korzystne zjawiska dla środowiska przyrodniczego, ponieważ nie elektrownie wodne nie ingerują tak mocno w naturę jak elektrownie cieplne. Gospodarka  Korei opiera się również na przemyśle zbrojeniowym, który rozwija się chyba najlepiej pośród innych gałęzi II sektora gospodarki.

7.3.Usługi

Myśląc o III sektorze gospodarki w krajach rozwiniętych utożsamiamy usługi z turystyką jednak mimo wielu atrakcji turystycznych w Korei Północnej turystyka ma bardzo niewielkie znaczenie spowodowane polityką państwa. Turyści nie są mile widziani w tym kraju, mają ograniczone prawa na miejscu, nie wolno im samym podróżować po kraju oraz wiele atrakcji wcale nie jest udostępnionych dla przybyszów z zagranicy. Ważną rolę w usługach odgrywa komunikacja oraz transport. Mimo prawie 26 tysięcy kilometrów dróg utwardzonych jest niecałe 3%! Jest to jeden z niższych wyników na świecie porównywalny z krajami afrykańskimi. Dlatego w rozwoju komunikacji większe znaczenie ma transport kolejowy, dwa główne szlaki łączą Koree Północną z Chinami oraz z Rosją, jednak od wielu lat Korea nie prowadzi z tymi państwami handlu zagranicznego. Również transport wodny śródlądowy odgrywa duże znaczenie. Główne szlaki handlowe są na rzekach: Amnok, Tedong- gang oraz Czerjong- gang. Jeśli chodzi o transport lotniczy to również jest on kontrolowany przez władzę państwa dlatego na terenie Korei Północnej funkcjonuje tylko jedno lotnisko obsługujące loty międzynarodowe znajdujące się w stolicy kraju.

8.     Ludność

Dokładna liczba ludności nie jest znana oczywiście ze względów politycznych jednak organizacje międzynarodowe podają, że prawdopodobnie liczba ta wynosi ponad 25 mln mieszkańców. Społeczeństwo koreańskie jest jednolite etnicznie, co spowodowane jest złą sytuacją ekonomiczną kraju oraz niechęcią władzy do zagranicznych obywateli, którzy mogliby emigrować do Korei Północnej. Ludność koreańska jest bardzo silnie kontrolowana oraz musi przestrzegać setek praw również ingerujących w codziennie funkcjonowanie. Chcesz założyć jeansy albo iść do fryzjera i zrobić sobie wymarzoną fryzurę? Na pewno nie w Korei Północnej. Klienci w salonach fryzjerskich mogą skorzystać w 28 proponowanych strzyżeń a jeansy są zakazane dla wszystkich. Zakazane jest również np. robienie zdjęć biednym, ponieważ nie pasuje do utopijnego wizerunku państwa stworzonego przez władzę. Odsetek umieralności wśród dzieci żywych wynosi pond 40 (na 1000 urodzeń) gdzie w krajach rozwiniętych wskaźnik ten wynosi zaledwie kilka. Średnia długość życia wynosi niewiele ponad 60 lat. Spowodowane jest to brakiem opieki lekarskiej, wszechobecnym głodem oraz złymi warunkami mieszkalno-sanitarnymi. Przyrost naturalny Korei Północnej wynosi kilka promili na minusie co oznacza, że Korea powoli się wyludnia.

9.    Miasta

Wskaźnik urbanizacji w Korei Północnej wynosi trochę ponad 60% i jest zbliżony do wskaźnika w Polsce. W Korei nie ma wielkich aglomeracji miejskich, dwa miasta są sterowane przez rząd, wyodrębniono 3 jednostki specjalne a pozostały obszar podzielono na 9 prowincji. Największe miasta Korei Północnej to:

·       Pjongjang- stolica oraz największe miasto Korei Północnej zamieszkane przez 3,3 mln ludności; również jedyne miasto w kraju przekraczające milion mieszkańców

·       Hamhŭng- 770 tysięcy mieszkańców

·       Ch'ŏngjin- 670 tysięcy ludności

·       Namp'o oraz Wŏnsan mające po 360 tysięcy mieszkańców

Autor: Patrycja Florczak

BIBLIOGRAFIA

[1] Maczkowski J. Geografia regionalna świata; Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa; 2013

[2] Skrzypczak W., Baraniecki L.; Geografia fizyczna; Wydawnictwo EFEKT; Warszawa; 2006

[3] Praca zbiorowa pod redakcją Mizerskiego W., Żukowskiego J.; Tablice geograficzne; Wydawnictwo adamantan; Warszawa; 2014

[4] Atlas geograficzny dla szkół ponadgimnazjalnych; Nowa Era;Warszawa; 2016

[5] Wielki Atlas Świata; Wydawnictwo kartograficzne Euro Pilot; Warszawa; 2016